- مقدمه ای بر همگرایی علوم:
فناوریهای همگرا یکدیگر را برای رسیدن به هدف مشترک توانمند میسازند. این توانمندسازی برای هر فناوری را میتوان بهصورت زیر بیان کرد که هرکدام از این چهار فناوری با سرعت زیادی در حال رشد و توسعه هستند (NBIC) شناختی، زیستی، اطلاعات، نانو) می گویند، به ادغام سینرژیتیکی چهار فناوری نانو، بیو، اطلاعات و علوم شناختی اشاره دارد» (شزان «که در فارسی به اختصار به آن» (Converging New Technologies) همگرایی علوم درصورتیکه به همراه توجه کافی به مسائل اخلاقی و نیازهای جامعه باشد، میتواند پیشرفتهای شگرفی را در تواناییهای انسان، بازده صنایع ملی و کیفیت زندگی مردم ایجاد کند. علمی که اساس آن بر پایه علوم همگرا شده باشد و از موادی در مقیاس نانو استفاده کند مکتب جدیدی برای تولید دانش، نوآوری و یکپارچگی فناوری به وجود میآورد. ترکیب «فناوریهای نو همگرا چاپ شودNanotechnology, Biotechnology, Information technology, and Cognitive sciences (NBIC) همگرایی علوم ازنظر فناورانه بسیار جذاب بوده و تحولاتی در زندگی بشر ایجاد خواهد کرد که هماکنون صحبت کردن در مورد آنها بهمانند داستانهای علمی تخیلی میماند. ولی این تحولات آثار اجتماعی و فرهنگی به همراه خواهند داشت که هنوز برای ما ناشناخته است. یقیناً اثرات اجتماعی، فرهنگی و زیستمحیطی علوم و فناوریهای همگرا بیش از فناوریهای امروزی است بنابراین توجه به مسائل فرهنگی و اجتماعی آن بسیار حائز اهمیت است. همین امر باعث شده تا قبل از ورود محصولات فناوریهای همگرا به بازار چندین مقاله در مورد اثرات فرهنگی و اجتماعی.خواهد شد. همگرایی علوم و فناوریها علاوه بر تولید محصولات جدید به پیشرفت و توسعه هرکدام از این حوزهها نیز کمک خواهد کرد. برای مثال همگرایی زیست فناوری و فناوری نانو علاوه بر تولید محصولات و خدمات نوین، منجر به توسعه بیشتر دو حوزه نانو و بایو نیز خواهد شد. محققان فناوری بر این باورند که تحولی که علوم و فناوریهای همگرا ایجاد خواهد کرد به مراتب بزرگتر از تحولی است که ماشین بخار و انقلاب صنعتی در زندگی بشر ایجاد نمود (Cognitive Sciences) و علوم شناختی(Information Technology) ، فناوری اطلاعات (Biotechnology)، بیوفناوری یا زیست فناوری (Nanotechnology)از ابتدای قرن 21 تلاشهای اندیشمندان و محققان برای متحد ساختن علوم مختلف شروع شد. این جهتگیری درنهایت منجر به اتحاد فناوری نانو میشود.
با ایجاد بستر سختافزاری در کوچکترین مقیاس ممکن برای تمامی مسائل مهندسی، سه فناوری دیگر را توانمند میسازد. برای مثال فناوری نانو با توسعه تکنیکهای جدید تصویربرداری و حسگرهای مختلف بیوفناوری را توانمند میسازد. با تکنیکهای کوچکسازی، به فناوری اطلاعات کمک میکند، همچنین نانوچیپها و نانو حسگرها پیشرفتهای شگرفی را در دنیای بیوانفورماتیک ایجاد خواهند کرد.
باشناسایی واکنشهای فیزیکی- شیمیایی، و الگوریتمهای ساختاری در سیستمهای دارای حیات، سه فناوری دیگر را توانمند میسازد. برای مثال بیوفناوری با کمک سازوکارهایشناسایی سلولی و انتقال هدفدار فناوری نانو را توانمند میسازد. با معرفی سیستم محاسبات با کمک DNA فناوری اطلاعات را توانا میسازد. همچنین سیستمهای بیومیمتیک و موتورهای سلولی میتوانند تحقیقات در زمینه نانو اطلاعات و نانو رباتیک را متحول سازد.
با کمک روشهای جدید رایانهای برای پردازش اطلاعات و اجرای مدلها، به کمک فناوریهای نانو، بیو و علوم شناختی میآید. این روشها برای هر سه فناوری بسیار حیاتی هستند، بهطوریکه با کنترل دقیق الگوسازی و برخورد مولکولها باعث ارتقای فناوری نانو شده و به کمک مدلسازی واکنشهای شیمیایی بیوفناوری را ارتقا میدهد.
میتوانند از طرق مختلف فناوریها و علوم دیگر را ارتقا دهند. ازجمله آشناترین کاربردهای این علوم در سایر فناوریها میتوان به استفاده از تئوری بازی برای ماکزیممسازی سود و کاهش هزینهها و یا استفاده از مدلهای مختلف برای توجیه مسائل اقتصادی اشاره کرد. این علوم در حقیقت با تکیهبر علوم آماری و احتمال به تحقیقات کمی و درک بهتر دینامیک اجتماعی کمک میکنند.
- تعريف: مفهوم پژوهش های مرتبط با همگرایی علوم مختلف یعنی ترکیب علوم مختلف از حوزههای بین رشتهای یا انواع منابع مختلف برای توسعه نوآوری جدید در راستای حل مشکلات جامعه وسلامت می باشد، نه اینکه صرفاً به زمینهها یا منابع دانشی خاص وابسته باشد. رهیافت همگرایی علوم و فناوری های پیشرفته یکی از برنامه های مهم در راستای "برنامه جامع عدالت، تعالی و بهره وری در آموزش علوم پزشکی" است. مشارکت دانشگاه ها در موضوعات ملی و منطقه ای در برنامه رهیافت همگرایی دنبال میگردد. ویژگی های اساسی و زیر بنایی کار تیمی میان رشته ای و همگرایی بین علوم همچون رهبری و مدیریت مثبت، استراتژی ها و ساختارهای ارتباطی، پاداش های شخصی، آموزش و توسعه ی افراد تیم، ترکیب مطلوب مهارت ها، جو حمایتی تیم، رسالت مشخص، احترام و درک نقش افراد تیم می باشد.
- هدف: هدف نهایی در رویکرد همگرایی علوم در حوزه سلامت، دستیابی به محصولات جدید و نوآورانه(که با انجام پژوهش ها و مطالعات متعدد میسر می گردد) در جهت حل مشکلات مرتبط با سلامت است که از مسیر سنتی و نگاه تک رشته ای و چند رشته ای قابل دستیابی نیست. در رهیافت همگرایی علوم از حد و مرز و محدودیت ذاتی رشته ها عبور کرده و سازماندهی شبکه های تخصصی اتفاق می افتد همچنین رشد اقتصادی و اجتماعی جامعه دنبال میگردد. هدف همگرائی نوسازی بهداشتی بر پایه همکاریهای بین رشته ای و تفکر چند رشته ای است.
- محور اصلي فعاليت ها: بسیاری از مسائل و چالش های حوزه بین بخشی از جمله سلامت یا مسائل الویت دار معاونت های آموزشی با استفاده از رویکرد همگرایی علوم و فناوری های پیشرفته قابل حصل و فصل خواهد بود لذا پژوهش های مرتبط با همگرایی علوم به این اشاره دارد که چگونه مشکلات و چالشهای سلامت عمومی جامعه را می توان با همگرایی متقابل پزشکی بالینی با زمینه های غیر بالینی(مانند مهندسی، فناوری اطلاعات، زیست شناسی مولکولی، محاسبات، کارآفرینی، بهداشت عمومی، تجارت، امور مالی، مدیریت، روزنامه نگاری، سیاست، حقوق و هنر) حل و فصل نمود.